Isoko Rusange muri Afurika y'Iburasirazuba n'Amajyepfo

Isoko Rusange rya Afurika y'Iburasirazuba n'Amajyepfo ( Common Market for Eastern and Southern Africa, COMESA ) ni umuryango w'ubukungu bwo mu karere k' Afurika ufite ibihugu makumyabiri na kimwe bigize uyu muryango kuva muri Tuniziya kugera Eswatini . COMESA yashinzwe mu Kuboza 1994, isimbuza Agace k'ubucuruzi kariho kuva muri 1981. Icyenda mu bihugu bigize uyu muryango byashyizeho akarere k’ubucuruzi bwisanzuye muri 2000 ( Djibouti, Misiri, Kenya, Madagasikari, Malawi, Moritiyusi, Sudani, Zambiya na Zimbabwe ), Rwanda n’Uburundi byinjira muri FTA muri 2004, Comorosi na Libiya mu 2006, Seychelles muri 2009 na Tuniziya na Somaliya muri 2018.

Comesa-logo
COMESA Members

COMESA ni imwe mu nkingi z'umuryango w’ubukungu ny'afurika .

Mu mwaka wa 2008, COMESA yemeye kwagura akarere k’ubucuruzi bwisanzuye bw’ubucuruzi harimo n’abanyamuryango yandi mashyirahamwe abiri y’ubucuruzi muri Afurika, Umuryango w’Afurika y’iburasirazuba (EAC) n’umuryango w’iterambere ry’Afurika yepfo ( SADC ). COMESA irasuzuma kandi gahunda rusange ya viza yo kuzamura ubukerarugendo. [1]

Kuba umunyamuryango hindura

Abanyamuryango b'ubu hindura

Igihugu Yinjiye
Ihembe ryibihugu bya Afrika
 Djibouti 21 Ukuboza 1981
 Eritereya 1994
 Etiyopiya 21 Ukuboza 1981
 Somaliya 21 Ukuboza 1981 (PTA) / 19 Nyakanga 2018 (COMESA) [2]
Ibihugu bya Afurika y'Amajyaruguru
 Misiri 6 Mutarama 1999
 Libiya 3 Jun 2005 [n 1]
 Sudani 21 Ukuboza 1981
 Tuniziya 18 Nyakanga 2018 [2]
Inyanja y'Abahinde
 Comoros 21 Ukuboza 1981
 Madagasikari "
 Maurice "
 Seychelles 2001
Ibiyaga Bigari byo muri Afurika
 Burundi 21 Ukuboza 1981
 Kenya "
 Malawi "
Rwanda "
 Uganda "
Afurika y'Epfo
 Eswatini 21 Ukuboza 1981 [n 2]
 Zambiya "
 Zimbabwe "
Afurika yo hagati
 Repubulika Iharanira Demokarasi ya Kongo 21 Ukuboza 1981 [n 3]

Abahoze ari abanyamuryango hindura

Igihugu Ibumoso
 Lesotho 1997
 Mozambique 1997
 Tanzaniya 2 Nzeri 2000
 Namibiya 2 Gicurasi 2004
 Angola 2007 [n 4]

Inzego hindura

Dukurikije amasezerano, inzego zikurikira zifite imbaraga zo gufata ibyemezo :

  • Ubuyobozi bwa COMESA, bugizwe n'abakuru b'ibihugu cyangwa guverinoma kandi ni urwego rukuru rwa COMESA . Ubuyobozi buyobowe na Perezida watowe mu gihe cyumvikanyweho; umuyobozi uriho kuva mu Gushyingo 2021 ni Perezida wa Misiri Fattah El Sisi [3] Ubuyobozi bushinzwe icyerekezo rusange cya politiki no kugenzura imikorere rusange yimikorere nyobozi ya COMESA . Ubuyobozi bwa COMESA buterana rimwe mu mwaka mu nama zibera mu bihugu bitandukanye bigize uyu muryango . Guverinoma yakiriye n'Ubunyamabanga bwa COMESA bafite inshingano zihuriweho n’umuryango wabo . Mu gihe igihugu cyakiriye cyiyemeje kuyobora Ubuyobozi mu mwaka, Inama idasanzwe irashobora gukorwa bisabwe n’umunyamuryango uwo ari we wese w’Ubuyobozi ; igihe cyose kimwe cya gatatu cyabagize Ubuyobozi bashyigikiye icyo cyifuzo . [4] Inama z'Ubuyobozi zibera mu muhezo kandi ubusanzwe ibyemezo bifatwa mubwumvikane. Abayobozi b'inama bagomba gutanga itangazo , bakandika ibyemezo byose byafashwe . Aya mabwiriza n'ibyemezo byafashwe n'Ubuyobozi ni itegeko ku bihugu byose bigize uyu muryango no mu zindi nzego zirebwa .
  • Inama y'abaminisitiri ya COMESA
  • Ibyemezo byurukiko rwubutabera rwa COMESA byabanjirije ibyemezo byose byinkiko zigihugu. Urukiko rw’Ubutabera ntirushobora kwakira imanza ziturutse mu bihugu bigize uyu muryango gusa , ahubwo no mu bantu basanzwe n’amategeko n’amategeko, barega akanama kugira ngo hamenyekane niba igikorwa icyo ari cyo cyose cyerekeye amabwiriza, amabwiriza cyangwa icyemezo cyafashwe . Abantu bemerewe kandi mu Masezerano kurega Igihugu kiri mu Rukiko rwa COMESA ; byemewe n’amasezerano y’igikorwa icyo ari cyo cyose, amabwiriza, cyangwa icyemezo cy’ibihugu bigize uyu muryango .

Ibindi bigo bya COMESA byashyizweho kugirango biteze imbere iterambere ni :

Gereranya nandi mashyirahamwe yo mukarere hindura

Inyandikorugero:African Economic Community

Reba kandi hindura

Inyandiko hindura

  1. 10th COMESA summit, as Libyan Arab Jamahiriya
  2. As Swaziland
  3. As Zaire
  4. Self-suspension:

Reba hindura

  1. Writer, eTN Staff (27 April 2010). "Apple files patent for iTravel - eTurboNews (eTN)". eturbonews.com.
  2. 2.0 2.1 "Tunisia, Somalia Joins COMESA". Common Market for Eastern and Southern Africa. 2018-07-19. Archived from the original on 18 July 2018. Retrieved 2018-07-19.
  3. Gakunga, Mwangi (24 November 2021). "Egypt Takes Over COMESA Leadership – Common Market for Eastern and Southern Africa". COMESA (in American English). Retrieved 2023-04-28.
  4. "About COMESA". The Common Market for Eastern and Southern Africa (COMESA). Archived from the original on 7 December 2011. Retrieved 10 December 2011.

Ihuza ryo hanze hindura